Czyszczenie paneli fotowoltaicznych – jakim sprzętem i chemią należy myć panele?

Odnawialne źródła energii stają się coraz bardziej popularne i coraz powszechniej stosowane. Rozwój tej branży jest niezwykle intensywny. Panele fotowoltaiczne zajmują co do wielkości trzecie miejsce na świecie wśród źródeł energii odnawialnej. W Polsce zyskują coraz więcej zwolenników, co skutkuje dynamicznym wzrostem liczby firm, zajmujących się instalacją, serwisem i konserwacją paneli. Jak i czym myć panele fotowoltaiczne?

Brud – czynnik spadku efektywności

Zanieczyszczenia są jednym z kilku czynników, jakie mają wpływ na obniżenie efektywności paneli fotowoltaicznych. Nie sposób zapobiec zabrudzeniom, wśród których najczęstsze są osady ze spalin, pył z pól uprawnych, odchody ptaków, rozbijające się o powierzchnię owady i osady nanoszone przez wiatr. W branży fotowoltaicznej mycie solarów przeprowadza się dwukrotnie w ciągu roku, zazwyczaj w maju – po zimie i kwitnieniu drzew (pylenie) i w sierpniu – po żniwach. W okresie suszy, kiedy w powietrzu znajduje się wiele cząsteczek pyłu i kurzu, warto przeprowadzić dodatkowe czyszczenie.

Wprawdzie przez dłuższy czas specjaliści twierdzili, że paneli słonecznych, które pracują w normalnych warunkach atmosferycznych, nie trzeba czyścić, gdyż mają one samoczyszczącą powierzchnię, która może ulec mechanicznym uszkodzeniom. Jednak badania z ostatnich lat wykazały, że moduły PV nie ulegają uszkodzeniom przy właściwym czyszczeniu, a pozyskanie energii może być znacznie większe. Regularne czyszczenie paneli fotowoltaicznych jest koniecznością, gdyż ich wydajność na skutek zanieczyszczenia może zmniejszyć się w skrajnych przypadkach nawet o 20 proc. Brudne panele ponadto sprzyjają powstawaniu porostów, które są trudne do usunięcia i mogą uszkodzić instalację.

Wrogiem paneli jest też nadmierna wilgoć. Zwykłe opady deszczu, nawet długotrwałe, nie są szkodliwe, o ile nie zalegają w postaci kałuż. Wilgoć może spowodować delaminację paneli, co wiąże się z koniecznością ich wymiany.

Sprzęt do czyszczenia paneli fotowoltaicznych

Firmy sprzedające systemy fotowoltaiczne nie zalecają ich czyszczenia we własnym zakresie. Uzasadniają to doświadczeniami z klientami, którzy stosowali różne, tanie środki, nie bacząc na specyfikę powierzchni paneli. Można jednak osiągnąć dobre rezultaty, mając odpowiedni sprzęt do mycia paneli fotowoltaicznych i profesjonalne środki czyszczące. Stosowanie nieprzeznaczonych do tego urządzeń lub preparatów (np. myjki ciśnieniowej, mydła ściernego czy twardej szczotki) a także niezachowanie zasad ostrożności (chodzenie po panelach) może doprowadzić do uszkodzeń mechanicznych i w rezultacie znacznego obniżenia wydajności.

Oto propozycje sprzętu, dzięki któremu czyszczenie paneli słonecznych jest łatwe i nie zagraża panelom:

• Kompletny zbierak do szyb Moerman Combinator. Jest urządzeniem typu „2 w 1” – z jego pomocą można jednocześnie myć i zbierać wodę, natomiast odpinany zmywak można zastosować jako ściągaczkę. Wraz z kijem teleskopowym Moerman o długości (do wyboru) 1,2 m, 3 m, 5 m i 9 m stanowi doskonały zestaw do mycia paneli fotowoltaicznych, nawet zainstalowanych na wysokich budynkach
• Moerman Zmywak Premium T-bar do mycia okien jest narzędziem o dużej wytrzymałości, pokrytym tworzywem antypoślizgowym, ze sztywnym połączeniem w kącie prostym. Zmywak można bardzo łatwo zamontować na kiju teleskopowym za pomocą zatrzasku. Do wyboru w długościach 25 – 45 cm
• Moerman wkład myjki z padem do mycia okien, złożonym z dwóch warstw – białej i niebieskiej. Ta ostatnia pomaga dokładnie usuwać nawet mocne plamy na panelach fotowoltaicznych. Doskonale zbiera zanieczyszczenia, odznacza się wysoką retencją wody, jest prosty w użyciu. Można go prać w pralce. Do wyboru, podobnie jak zmywak T-Bar, długości od 25 do 45 cm
• TTS zbierak do okien – od 25 cm do 55 cm szerokości, w czterech rozmiarach, z gumową rączką, zapobiegającą wyślizgiwaniu się z ręki. Przydatny, kiedy panele słoneczne zainstalowane są przy ziemi
• TTS zmywak do okien – dostępny również w czterech rozmiarach. Plastikowy, można go osadzić na kiju teleskopowym, a także zainstalować pod dowolnym kątem z pomocą TTS redukcji kątowej na kij teleskopowy, co przyda się do mycia paneli na dużych wysokościach. Do zmywaka przeznaczone są wkłady w odpowiednich wielkościach. Wykonane z syntetycznego materiału (80 proc. akryl, 20 proc. poliamid). Odznaczają się wysoką chłonnością, nadają się do prania w pralce
• Mycie paneli fotowoltaicznych może odbywać się za pomocą mopa; wówczas należy się zaopatrzyć w kij teleskopowy z redukcją krótszy, o długości: 2, 2,5 i 3 metry lub dłuższy, o długości od 3 do 9 metrów. Te same kije przydadzą się, jeżeli używana jest szczotka do mycia paneli fotowoltaicznych. Musi ona być wykonana z miękkiego włosia i specjalnie przeznaczona do powierzchni wrażliwych.

Środki do czyszczenia paneli słonecznych

Powierzchnię paneli słonecznych stanowi szkło hartowane, którego zadaniem jest pochłanianie jak największej ilości światła. Panele przystosowane są do pracy w rozmaitych warunkach atmosferycznych, są więc wytrzymałe. Ich producenci udzielają wieloletnich gwarancji, aczkolwiek są one obwarowane klauzulami, dotyczącymi użycia sprzętu i środków chemicznych do czyszczenia paneli. Zatem jak myć panele fotowoltaiczne?

Przede wszystkim nie należy przystępować do mycia paneli w środku dnia, kiedy są one rozgrzane. Mycie powinno się odbywać wcześnie rano lub późnym popołudniem. Mycie np. w południe niesie ryzyko uszkodzenia paneli na skutek szoku termicznego.

Do mycia nie wolno używać detergentów, które mogą wejść w reakcję chemiczną z materiałami, które zostały użyte do budowy paneli i doprowadzić do ich uszkodzenia. Nie stosuje się też wody z wodociągu lub studziennej; zawiera ona minerały, które niekorzystnie wpływają na powierzchnię paneli – mogą pozostawić na niej trwałe ślady. Generalnie zaleca się mycie wodą zdemineralizowaną lub destylowaną. Wbrew pozorom to nie to samo; woda destylowana jest pozbawiona soli mineralnych i zanieczyszczeń w procesie – jak sama nazwa wskazuje – destylacji, natomiast woda demineralizowana pozbawiana jest obcych jonów za pomocą dejonizatora. Użycie wody destylowanej lub demineralizowanej eliminuje ryzyko powstania zacieków i plam, a także nie wymaga późniejszego suszenia paneli.

Płyn do mycia paneli fotowoltaicznych, o ile ma być użyty, powinien być wyprodukowany na bazie np. izopropanolu – alkoholu alifatycznego o temperaturze zamarzania -89 stopni Celsjusza, lub środków powierzchniowo czynnych i łagodnych rozpuszczalników. W każdym wypadku użycie jakiegokolwiek preparatu chemicznego musi być bezwzględnie zgodne z zaleceniami producenta paneli (pod rygorem utraty gwarancji).

Wśród płynów czyszczących polecamy:

• Kleen Blue Star Ocean Ecolabel - profesjonalny środek do bieżącego czyszczenia. Jest to preparat zawierający tenzydy (substancje powierzchniowo czynne, pozostawiające delikatną powłokę ochronną na czyszczonej powierzchni. Stosuje się go do mycia ręcznego w rozcieńczeniu 25 – 50 ml na 10 litrów wody. Zalecany jest do mycia powierzchni laminowanych. Posiada przyjemny, świeży zapach
• Kleen Sensative Lemon ECO - uniwersalny środek czyszczący. Jest to łagodny preparat czyszcząco – konserwujący o świeżym, cytrusowym zapachu, niepozostawiający zacieków i smug. Do stosowania w rozcieńczeniu 20 – 60 ml na 8 litrów wody.

Oba wymienione środki posiadają oznaczenie ECOLABEL, co oznacza, że są przyjazne dla środowiska (biodegradowalne), a ich opakowania nadają się do recyklingu. Należy pamiętać, że przed użyciem jakiejkolwiek chemii zawsze należy zwrócić się do firmy, która instalowała panele, z zapytaniem o możliwość zastosowania danego środka.

Zarówno sprzęt, jak i środki do mycia paneli fotowoltaicznych z pewnością będą ewoluować w kierunku coraz bardziej efektywnych i wygodnych dla użytkowników. Można bowiem z dużym prawdopodobieństwem prognozować, że wobec stale rosnących cen konwencjonalnej energii elektrycznej, docierającej do naszych domów z zakładów energetycznych, źródła odnawialne niebawem staną się bardzo opłacalną alternatywą.